Przed rokiem 2009 na terenie Rynku w Niemczy – na placu przed Ratuszem z inicjatywy miłośników historii Niemczy, postawiona została tablica upamiętniająca obrońców grodu z roku 1017. Celem posadowienia tablicy było utworzenie miejsca do spotkań i obchodów uroczystości państwowych.
Tablica wyglądała następująco:
Na tablicy znajdował się cytat z Kroniki Thietmara, znany z wielu ówczesnych publikacji. Cytat poprzedzony był niezbyt fortunnym tytułem, który brzmiał:
ROK 1017
NIEMCZA: „ŚLĄSKA TROJA”
Było to bardzo błędne porównanie ponieważ, miasto Troja zostało zdobyte za pomocą podstępu z koniem trojańskim. Pamięć o zagładzie Homerowej Troi zachowała się w przysłowiowym powiedzeniu nec locus ubi Troia fuit! – nie ma śladu gdzie była Troja, oznaczającym kompletne zniszczenie, likwidację.
Tymczasem Niemcza pomimo oblężenia przez ponad 12 – tysięczne wojska nie została zdobyta. Niemcza stała się symbolem niezdobytej, niepokonanej zwycięskiej twierdzy, która jednocześnie była grodem. Więc porównanie jej ze zdobytą Troją było nieporozumieniem.
Na pomniku zaznaczono kto wykonał i ufundował tablicę.
Poprzedniemu Burmistrzowi Grzegorzowi Kosowskiemu przekazano uwagę o niewłaściwym porównaniu Niemczy z Troją.
Podczas przygotowań do obchodów Tysiąclecia Obrony Grodu Niemczy 1017- 2017, poprzedni burmistrz Grzegorz Kosowski wraz zastępcą Kazimierzem Figzałem, poinformowali komitet organizacyjny obchodów, że z tej okazji zostanie wykonany nowy pomnik upamiętniający. Tekst napisu miał przygotować zastępca burmistrza po konsultacji z historykiem sztuki Prof. UWr. R. Eysymonttem.
W roku 2017 przed obchodami Tysiąclecia Obrony Grodu na miejscu dawnego, stanął nowy pomnik.
Pomnik wyglądał następująco:
Wśród mieszkańców pojawiły się komentarze, że pewnie został przywieziony z radzieckiego cmentarza…, w dodatku nie nawiązywał do miejsca, architektury i charakteru zabytkowego Rynku (trącący z cmentarnym kamieniem).
Na tablicy znajdował się cytat znany z poprzedniej tablicy, z Kroniki Thietmara, z łacińskim zapisem oryginału.
Na tablicy nie napisano kto ją wykonał i ufundował. Z zapisu na pomniku wynikała następująca dedykacja:
OBROŃCOM NIEMCZAŃSKIEGO GRODU
KAMIENIARSTWO…
Niedokończony zapis wskazywał jakoby podziękowania obrońcom składała firma, która ufundowała płytę a nie np. władze czy mieszkańcy Niemczy.
Kształt pomnika pomimo, że nie posiadał on gwiazdy, to niestety nawiązywał do znanych z całej Polski pomników wdzięczności Armii Sowieckiej, demontowanych przez IPN jako pomniki propagandy komunistycznej.
Wśród osób krytykujących kształt pomnika były wówczas osoby, które obecnie występują w jego obronie.
Urzędujący od 2018 roku Burmistrza Miasta i Gminy Niemcza Jarosław Węgłowski, zapowiedział zmianę formy pomnika upamiętniającego obrońców, z uwagi m.in. na jego nawiązanie do pomników propagandy sowieckiej.
W roku 2021 z okazji upamiętnienia w Niemczy Rotmistrza Aleksandra Hrynkiewicza ustawiono nową tablicę upamiętniającą Obrońców Grodu Niemczy.
Zasłaniając pomnik z roku 2017.
W roku 2022 zgodnie z koncepcją Burmistrza Jarosława Węgłowskiego, tablice upamiętniające zostały przeniesione na mury Baszty Miejskiej w Niemczy:
Na tablicy znalazła się dedykacja z podziękowaniem dla obrońców, od mieszkańców obecnego miasta i gminy Niemcza, cytat znany z poprzednich tablic, który został uzupełniony o zapis nie propagowany w publikacjach z czasów propagandy komunistycznej a dotyczący faktu opisanego przez kronikarza biskupa Thietmara, o wzniesieniu krzyża przez obrońców Grodu. Cały zapis został skonsultowany z profesorami Rafałem Eysymonttem UWr oraz Przemysławem Urbańczykiem UKSW
Należałoby więc zastanowić się czy ktokolwiek w Niemczy chciałby powrotu sowieckiego w kształcie pomnika na Rynek, czy po prostu ten pomnik znalazł się obecnie na właściwym miejscu.
Nal